7 εύκολοι τρόποι για να βελτιώσετε τη μνήμη σας

Το ξέρατε ότι η μνήμη αρχίζει να αδυνατίζει ήδη από τα 45; Ενώ μέχρι πρότινος οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο άνθρωπος αρχίζει να ξεχνάει στα 60, οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι αυτό γίνεται πιο νωρίς. Η ανθρώπινη μνήμη φτάνει στο απόγειό της στα 20 μας και αρχίζει να φθίνει ανεπαίσθητα μέχρι που γύρω στα 45 με 50 αντιλαμβανόμαστε τη διαφορά.

Ακόμα και πριν γεράσουμε και φτάσουμε στην τρίτη ηλικία, η μνήμη είναι κάτι που πολλές φορές μας… διαφεύγει. Μας διευκολύνει βέβαια και η τεχνολογία: ποιος θυμάται απέξω τα τηλέφωνα των φίλων του όταν όλα είναι αποθηκευμένα στο κινητό;

Συχνά είναι τα μικρά πράγματα που δείχνουν ότι η μνήμη μας κάνει κόλπα. Δεν μπορούμε να πάμε στο σουπερμάρκετ χωρίς λίστα, γράφουμε χαρτάκια και τα βάζουμε στο ψυγείο για να θυμηθούμε τι πρέπει να κάνουμε, βάζουμε ξυπνητήρι υπενθύμισης στο κινητό.

Ευτυχώς, μπορούμε να βελτιώσουμε τη μνήμη μας ανεξαρτήτως ηλικίας! Ιατροί και επιστήμονες συνιστούν καλή διατροφή, άσκηση, καλό ύπνο και έλεγχο του στρες για να κρατήσουμε την μνήμη μας σε φόρμα. Η κατάθλιψη, το άγχος και άλλες ψυχικές διαταραχές επίσης επηρεάζουν την μνήμη, οπότε καλό είναι να τις έχουμε υπόψη.

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε πότε αυτό που ξεχνάμε είναι μέσα στα λογικά πλαίσια της ηλικίας και πότε είναι κάτι ανησυχητικό. Ας δούμε λοιπόν πώς πρέπει να αξιολογήσουμε την μνήμη μας και πώς μπορούμε να τη βελτιώσουμε.

Ξεχνάω σε λογικά πλαίσια

Υπάρχουν τρία είδη μνήμης, που σχετίζονται με όταν μαθαίνουμε μια πληροφορία, όταν την αποθηκεύουμε στο μυαλό μας και όταν την ανακαλούμε.

Σε γενικά πλαίσια, είναι λογικό να ξεχάσουμε κάνα-δυο πράγματα που θέλαμε από το σουπερμάρκετ ή ένα ραντεβού που έχουμε κλείσει πριν από 2 μήνες και δεν το έχουμε σημειώσει. Ιδίως σε περιόδους μεγάλου άγχους ή πολύ έντονης ζωής, όπως για παράδειγμα με ένα νεογέννητο στο σπίτι ή μια μεγάλη αλλαγή στη δουλειά, είναι αναμενόμενο ότι το μυαλό είναι πολύ απασχολημένο και μάλλον θα ξεχάσει κάποια πράγματα.

Από τα 45 και μετά, όμως, η αναζήτηση της μνήμης γίνεται πιο αργή. Για παράδειγμα, μας είναι λίγο πιο δύσκολο να θυμηθούμε το όνομα του εστιατορίου που επισκεφτήκαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Θα μας πάρει ίσως 4-5 δευτερόλεπτα ή και παραπάνω για να το ανακαλέσουμε από την αποθήκη μνήμης του μυαλού μας. Ή μπορεί να μας πάρει λίγο χρόνο να θυμηθούμε το όνομα της γυναίκας ενός φίλου μας την οποία έχουμε δει μόνο μια φορά τον τελευταίο χρόνο.

Πότε ανησυχώ για την μνήμη μου;

Πέρα από την αναμενόμενη εξασθένηση της μνήμης, υπάρχουν κάποια σημάδια που ίσως να πρέπει να μας ανησυχήσουν—εμάς ή τους αγαπημένους μας. Όταν, για παράδειγμα, τα κενά μνήμης γίνονται συχνότερα και πιο έντονα.

Επανερχόμενοι στο προηγούμενο παράδειγμα, αν εν τέλει δεν μπορούμε να θυμηθούμε το όνομα του εστιατορίου και αυτό συμβεί αρκετές φορές, ίσως να είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε. Ή, όταν χάνουμε κλειδιά και προσωπικά αντικείμενα πέρα από το συνηθισμένο, τότε και πάλι μπορεί να είναι σημάδια προβλήματος μνήμης.

Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, η μνήμη εξασθενεί και έτσι ξεχνάμε πώς να γυρίσουμε σπίτι ή κάνουμε τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά χωρίς να θυμόμαστε ότι έχουμε ήδη λάβει απάντηση.

Σε πιο προχωρημένα στάδια, μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να ακολουθήσουν μια συνταγή ή απλές οδηγίες. Για παράδειγμα, το να ακολουθήσουμε μια συνταγή βασίζεται στη μνήμη και στη βεβαιότητα του μυαλού ότι έχουμε κάνει το στάδιο 1 και 2 της συνταγής, οπότε προχωράμε στο στάδιο 3. Το ίδιο συμβαίνει με τις οδηγίες: προχωράμε στο δρόμο και στρίβουμε στο τρίτο στενό αριστερά. Η μνήμη θυμάται σε ποιο δρόμο βρισκόμαστε και σε ποιο δρόμο πρέπει να στρίψουμε. Αν η μνήμη μειωθεί, δεν θυμάται τα προηγούμενα στάδια για να μπορέσει να συνεχίσει με τα επόμενα.

Τι επηρεάζει την μνήμη;

Τα γνωστά πράγματα που πρέπει να κάνουμε για μια υγιή ζωή επηρεάζουν και τη μνήμη. Σωστή διατροφή, ήπια καθημερινή άσκηση, κοινωνικές επαφές, διακοπή του καπνίσματος και καλή ποιότητα ύπνου βοηθούν το μυαλό και την μνήμη.

Αντίθετα, ιστορικό άνοιας στην οικογένεια, καρδιακά προβλήματα, το αλκοόλ και η παχυσαρκία επηρεάζουν αρνητικά τη μνήμη. Επίσης, ένα εγκεφαλικό ή ένα τραύμα στο κρανίο μπορεί να επηρεάσουν τη μνήμη, ενώ ακόμα και η περιβαλλοντική μόλυνση δυσχεραίνει την μνήμη μας.

Πώς βελτιώνω την μνήμη μου;

Sudoku και σταυρόλεξα είναι τα πιο συνηθισμένα χόμπι που προτείνουν οι γιατροί για να βελτιώσουμε ή απλά να κρατήσουμε τη μνήμη μας. Πρόκειται για ασκήσεις του εγκεφάλου που το βοηθούν να μένει ενεργό και εύπλαστο, επομένως και πιο υγιές.

Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι για να κρατήσουμε την μνήμη μας ενεργή.

Ένα νέο χόμπι

Το μυαλό γυμνάζεται όταν μαθαίνει καινούρια πράγματα. Ένα καινούριο χόμπι θα σας βοηθήσει να εξασκήσετε το μυαλό σας και να γυμνάσετε την μνήμη σας με νέες πληροφορίες και καινούρια δεδομένα.

Εθελοντική εργασία

Η εθελοντική εργασία μάς βγάζει από τις συνήθειές μας και μας βοηθάει να δούμε τον κόσμο από διαφορετική προσέγγιση. Μία βοήθεια σε συνανθρώπους μας, το μαγείρεμα για μία γειτόνισσα που δεν μπορεί, η φροντίδα των παιδιών του ξαδέλφου ή και διάβασμα σε παιδάκια σε μια παιδική βιβλιοθήκη είναι εθελοντικές εργασίες που μας φέρνουν σε επαφή με νέους κόσμους.

Με τον τρόπο αυτό, γνωρίζουμε νέους ανθρώπους και αποκτούμε καινούριες εμπειρίες. Το μυαλό μας καλείται να ταξινομήσει αυτές τις νέες πληροφορίες. Επειδή πρόκειται για κάτι διαφορετικό, η μνήμη μας πρέπει να ταξινομήσει και τα αποθηκεύσει αυτά τα δεδομένα—κάτι που τη γυμνάζει και την εξασκεί.

Οργανωθείτε

Ένα σπίτι όπου γίνεται ένα μικρό χάος είναι εύκολο να μας κάνει να ξεχάσουμε πράγματα γιατί απλούστατα μάλλον δεν τα βρίσκουμε ή δεν τα βλέπουμε. Επομένως, ας διευκολύνουμε τη ζωή μας πρακτικά και εύκολα όσο μεγαλώνουμε:

• Οργανώστε το σπίτι και αφαιρέστε πράγματα που μάλλον δεν χρησιμοποιείτε.
• Βάλτε ένα ημερολόγιο στον τοίχο ή στο ψυγείο με όλες τις υποχρεώσεις της εβδομάδας.
• Έχετε ένα συγκεκριμένο σημείο για τα κλειδιά του σπιτιού και του αυτοκινήτου, καθώς και ένα συγκεκριμένο μέρος όπου φορτίζετε το κινητό σας. Έτσι, θα βρίσκετε τα πράγματα σας εύκολα πριν βγείτε από το σπίτι.
• Μην ξεχνάτε να βάζετε κάπου, πάλι συγκεκριμένα, τα γυαλιά σας. Δείτε το σαν μια ευκαιρία να πάτε για ψώνια και να αγοράσετε ό,τι χρειάζεστε για να αποθηκεύσετε και να μαζέψετε τα υπάρχοντά σας.
• Επίσης, είναι πολύ ικανοποιητικό να κάνετε λίστες και να τσεκάρετε κάθε φορά που έχετε τελειώσει μια υποχρέωση. Επιβεβαιώνει ότι θυμηθήκατε τι πρέπει να κάνετε και το κάνατε με επιτυχία.

Αφήστε το multitasking

Έχουμε ακούσει πολλές φορές πόσο σημαντικό είναι το multitasking, δηλαδή να κάνουμε 2 ή 3 πράγματα συγχρόνως: μαγειρεύουμε μιλώντας στο τηλέφωνο και ταΐζοντας παράλληλα το μωρό, για παράδειγμα.

Κάποια πράγματα μπορούμε όντως να τα κάνουμε συγχρόνως: αν περιμένετε στο τηλέφωνο να απαντήσει μια υπηρεσία, μπορείτε εν τω μεταξύ να διαβάζετε τα νέα στο τάμπλετ ή να μαζεύετε τα πράγματα του πρωινού.

Δεν χρειάζεται όμως να δυσκολέψετε τη ζωή σας βάζοντας το μυαλό σας να απασχολείται σε πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες παράλληλα.

Υπάρχει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο ‘εξασκώ τη μνήμη μου για να μείνει ενεργή’ και στο ‘υπερφορτώνω το μυαλό μου με πολλές πληροφορίες συγχρόνως’.

Μελέτες δείχνουν ότι το multitasking συσχετίζεται με χειρότερη μνήμη: οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν παράλληλα πολλά διαφορετικά είδη πολυμέσων, καθώς και όσοι εκτελούν παράλληλα πολλές διαφορετικές εργασίες, έχουν πολύ χειρότερη απόδοση σε απλές ασκήσεις μνήμης.

Χρησιμοποιήστε όλες τις αισθήσεις σας

Όταν μαθαίνετε κάτι καινούριο, βάλτε όλες τις αισθήσεις σας να συμμετάσχουν. Αν μαγειρεύετε κάτι, θυμηθείτε το άρωμα, τα χρώματα και την γεύση. Αν ακούτε μουσική, ακουμπήστε ένα ύφασμα ή φτιάξτε καφέ για να συνδυάσετε τη μουσική με το άρωμα.

Έτσι, θα θυμηθείτε πιο εύκολα μια πληροφορία. Όταν συμμετέχουν περισσότερες αισθήσεις έχετε περισσότερες πηγές για να αναζητήσετε την πληροφορία.

Επαναλάβετε

Η επανάληψη κάνει καλό. Το μάθαμε στο σχολείο, συνεχίζει να ισχύει και μετέπειτα στη ζωή μας.

Αν μόλις μάθατε το όνομα του νέου σας γείτονα, επαναλάβετέ το σε μια φράση όπως για παράδειγμα ‘λοιπόν, κύριε Πέτρο, πώς σας φαίνεται η πολυκατοικία μας;’ ή πείτε το κάποιες φορές στον εαυτό σας για να εμπεδωθεί στη μνήμη σας.

Μπορείτε επίσης να γράψετε πολλές φορές μια πληροφορία, να την επαναλάβετε στον εαυτό σας ή να την διαβάσετε κάποιες φορές. Τελικά δίκιο είχε η δασκάλα που μας έβαζε να γράφουμε πολλές φορές την ίδια φράση!

Ας κρατήσουμε την μνήμη μας ενεργή

Αν και έχουν βρεθεί διάφορες ουσίες που βοηθούν τη μνήμη, δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμα κάποιο μαγικό φάρμακο για να την κρατήσουμε ζωντανή. Έτσι, εναπόκειται σε εμάς να κρατάμε το μυαλό μας σε εγρήγορση και να του παρέχουμε αισθήσεις και εμπειρίες να ανακαλεί και να θυμάται.

Στη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων Ηράκλειος, απασχολούμε συχνά τους φιλοξενούμενούς μας με πνευματικές ασκήσεις και παιχνίδια. Έτσι φροντίζουμε όχι μόνο για την καλύτερη και πιο ευχάριστη διαμονή τους στη Μονάδα μας, αλλά και για την ενίσχυση της μνήμης και των πνευματικών τους δυνατοτήτων.

Παράλληλα, μία ειδικευμένη ψυχίατρος/νευρολόγος παρακολουθεί εβδομαδιαία τους φιλοξενούμενούς μας. Επίσης, παρακολουθεί όλα τα περιστατικά που χρίζουν νευρολογικής παρακολούθησης και μεριμνά για την βελτίωση ή σταθεροποίησή τους, καθώς και τη συνταγογράφηση των απαραίτητων φαρμάκων.

Αν χρειάζεστε βοήθεια για εσάς ή για κάποιον αγαπημένο, επισκεφθείτε μας πίσω από το σταθμό ΗΣΑΠ Ηρακλείου—θα χαρούμε να σας ξεναγήσουμε στις εγκαταστάσεις μας. Καλέστε μας στο 210 28 46 000 ή επικοινωνήστε με τον Ηράκλειο online για να συζητήσουμε την καλύτερη φροντίδα για σας!