Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους

Περίπου 18% των ηλικιωμένων έχει εμφανίσει συμπτώματα κατάθλιψης. [1]

Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους εμφανίζεται με διαφορετικά συμπτώματα από ό,τι στους νεότερους. Ένας ειδικός ψυχολόγος για γηριατρικούς ασθενείς θα μπορέσει να τη διαγνώσει σωστά και να προτείνει τη σωστή αντιμετώπιση.

Δυστυχώς, η μεγαλύτερη ηλικία προδιαθέτει για συνθήκες ζωής που μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε κατάθλιψη. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως πρέπει να θεωρούμε ότι η κατάθλιψη είναι φυσική εξέλιξη της ηλικίας. Ακριβώς επειδή δεν εποτελεί φυσιολογική εξέλιξη της ζωής, η κατάθλιψη δεν πρέπει να αφήνεται ανεξέλεγκτη γιατί μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολότερες καταστάσεις.

Τα αίτια της κατάθλιψης στους ηλικιωμένους

Χρόνια νοσήματα με πόνο

Ο χρόνιος πόνος μπορεί να γίνει αβάσταχτος και να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Όταν ο πόνος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί, ο άνθρωπος νιώθει αβοήθητος και μειώνονται οι ψυχικές του αντιστάσεις. Χρόνιοι πόνοι, νευραλγίες, αρθρίτιδα και άλλες παθήσεις μειώνουν την ποιότητα της ζωής και επιβαρύνουν την ψυχολογία του  ηλικιωμένου.

Απώλεια αγαπημένου ανθρώπου

Η απώλεια ενός συντρόφου ή ενός αγαπημένου ανθρώπου μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε οποιονδήποτε. Στους ηλικιωμένους, η αίσθηση της απώλειας είναι ακόμα βαθύτερη. Δεν είναι μόνο η αίσθηση ότι ο άνθρωπος χάνει τους αγαπημένους του που επιβαρύνει συναισθηματικά τον ηλικιωμένο, αλλά και η συνεπακόλουθη μοναξιά και η προοπτική της ζωής χωρίς σύντροφο ή παρέα.

Κοινωνική απομόνωση

Η πανδημία μας έδειξε σε όλους μας πόσο δύσκολη είναι η κοινωνική απομόνωση, όμως πολλοί ηλικιωμένοι τη βιώνουν καθημερινά ανεξάρτητα από τον κορωνοίο. Η έλλειψη επαφής με άλλους ανθρώπους ή με τους οικείους τους μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι για κοινωνικές συναναστροφές και επικοινωνία. Η μοναχική ζωή, όταν δεν είναι από επιλογή, μάς δυσκολεύει.

Φροντίδα άλλου ηλικιωμένου

Είναι πολύ δύσκολο για έναν ηλικιωμένο να φροντίζει κάποιον άλλο, είτε πρόκειται για σύντροφο, αδελφό, ή άλλο συγγενή. Η αντιμετώπιση της ασθένειας, η σωματική κούραση, αλλά και η καθημερινή τριβή με δύσκολες καταστάσεις και φροντίδα μπορούν σταδιακά να μετατραπούν σε κατάθλιψη. Τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, αυτή η φροντίδα είναι επιβαρυντική.

Περιορισμός στην καθημερινότητα

Κάποιες παθήσεις όπως το Πάρκινσον, η αρθρίτιδα ή άλλες αρρώστιες που μειώνουν την κινητικότητα μάς κάνουν να νιώθουμε ανήμποροι. Επίσης, ένα εγκεφαλικό που έχει αφήσει μειωμένη κινητικότητα ή/και δυσκολία στην επικοινωνία είναι από τις παθήσεις που μπορεί εύκολα να επιβαρύνουν ψυχολογικά έναν ηλικιωμένο. Ένας ηλικιωμένος που νιώθει ότι δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και συνειδητοποιεί πόσο έχει αλλάξει η καθημερινότητά του μπορεί να οδηγηθεί στην κατάθλιψη.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στους ηλικιωμένους

Μειωμένη όρεξη

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της κατάθλιψης στους ηλικιωμένους είναι η μειωμένη όρεξη και η έλλειψη ενδιαφέροντος για το φαγητό. Αυτά οδηγούν σε απώλεια βάρους, το οποίο μπορεί να είναι ένα αρχικό σημάδι κατάθλιψης.

Θλίψη και έλλειψη ενδιαφέροντος

Η θλίψη και η έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που αγαπούσε ο άνθρωπός μας είναι ένα ακόμα κοινό σύμπτωμα κατάθλιψης. Για παράδειγμα, μπορεί παλιά του παππού να του άρεσε να πηγαίνει στην λαϊκή και να μαγειρεύει αλλά τώρα δεν ενδιαφέρεται πια για αυτό, χωρίς όμως και να μπορεί να αναφέρει κάποιο συγεκριμένο λόγο για την αλλαγή αυτή.

Κακή ποιότητα ύπνου

Η κατάθλιψη συνδέεται συχνά με αγχώδη διαταραχή, που οδηγεί σε κακή ποιότητα ύπνου. Για το λόγο αυτό, οι ηλικιωμένοι με κατάθλιψη έχουν συχνά ακανόνιστο ύπνο. Μπορεί να ξυπνούν μέσα στη νύχτα χωρίς να μπορούν να ξανακοιμηθούν και μετά να τους πιάνει υπνηλία μέσα στη μέρα.

Έλλειψη συγκέντρωσης

Η έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης είναι κι αυτά πιθανά σημάδια κατάθλιψης. Μερικές φορές, αυτά τα σημάδια μπορεί να υποδηλώνουν άνοια ή Αλτσχάιμερ στους ηλικιωμένους. Η βασικά διαφορά είναι ότι η κατάθλιψη δεν αφαιρεί τη μνήμη του ανθρώπου. Αν, για παράδειγμα, ρωτήσετε έναν άνθρωπο με κατάθλιψη τι μέρα και τι μήνας είναι, θα ξέρει να σας απαντήσει. Ένας άνθρωπος με άνοια μπορεί να μπερδευτεί.

Μοναχικότητα και έλλειψη κοινωνικότητας

Η απόσυρση από κοινωνικές εκδηλώσεις κι επαφές και η μοναχικότητα είναι κοινά συμπτώματα κατάθλιψης. Ένας άνθρωπος που πήγαινε σε φίλους και συγγενείς και τώρα προτιμάει να μένει σπίτι χωρίς συγκεκριμένο λόγο μπορεί να πάσχει από κατάθλιψη.

Σωματικοί πόνοι και ελλιπής σωματικής φροντίδα

Τέλος, οι ηλικιωμένοι με κατάθλιψη πολλές φορές παραπονιούνται για ανεξήγητους πόνους, γαστρεντερικά προβλήματα και γενικά σωματικά μικροβροβλήματα και πόνους χωρίς να υπάρχει μία ξεκάθαρη εξήγηση ή αιτιολογία.

Παράλληλα, συχνά παραμελούν την προσωπική φροντίδα και υγιεινή με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.

Τι κάνουμε αν ο ηλικιωμένος έχει κατάθλιψη;

Το πιο σημαντικό είναι να μην αγνοήσουμε το πρόβλημα. Η κατάθλιψη δεν είναι φυσική εξέλιξη του γήρατος και είναι λάθος να τη θεωρούμε αναπόφευκτη.

Αντίθετα, είναι πολύ σημαντικό να ακούμε τον άνθρωπό μας χωρίς να κρίνουμε αυτά που μας λέει και να παρακολουθούμε τα συναισθήματά του. Προσπαθούμε να δούμε από πού πηγάζουν και αν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστούν. Ο χρόνιος πόνος, για παράδειγμα, είναι κάτι που ίσως να μπορεί να λυθεί με συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και χειρουργικά.

Η υγιεινή διατροφή, η κοινωνικότητα και η φυσική άσκηση είναι κάποια ακόμα βήματα που μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την ψυχική διάθεση ενός ηλικιωμένου.

Δυστυχώς, όμως, κάποιες αιτίες κατάθλιψης δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμες. Μπορεί ο άνθρωπός σας να είναι σε τέλεια φυσική κατάσταση, να τον ακούτε καθημερινά, να βρίσκεστε δίπλα του, να του αφιερώνετε την παρουσία και την προσοχή σας, αλλά όλα αυτά να μην επαρκούν.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, καλό είναι να υπάρξει καθοδήγηση από ειδικό ψυχολόγο, ειδικευμένο σε γηριατρική κατάθλιψη, που θα μπορεί να κάνει σωστή διάγνωση και θα έχει μία σχετική εμπειρία από παρόμοια περιστατικά. Κάποιες φορές μπορεί να κριθεί απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή, η οποία συνήθως επιφέρει θετικά αποτελέσματα μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η κατάθλιψη των ηλικιωμένων υποτιμάται

Στις περισσότερες περιπτώσεις η κατάθλιψη των ηλικιωμένων υποτιμάται και δεν δίνεται η σωστή προσοχή. Βεβαίως και όπως μεγαλώνουμε έχουμε περισσότερες δυσκολίες στη ζωή: θέματα υγείας, απώλεια αγαπημένων, οικονομικές δυσκολίες και μοναξιά. Αυτά, όμως, δεν οδηγούν υποχρεωτικά σε κατάθλιψη.

Ως οίκος ευγηρίας, παρακολουθούμε στενά την ψυχολογία των ηλικιωμένων μας για να είμαστε σίγουροι ότι έχουν τη σωστή υποστήριξη από τους ιατρούς μας αλλά και τους οικείους τους. Για εμάς, η ψυχολογική υποστήριξη είναι τόσο σημαντική όσο και η σωματική.

Μπορείτε να επικοινωνήστε με τη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων Ηράκλειος online ή να μας καλέσετε μας στο 210 2846 000 και 210 2852 000 για να συζητήσουμε την ψυχολογική κατάσταση του ανθρώπου σας και να σας βοηθήσουμε.

Ενημερωθείτε εδώ για τις τιμές του γηροκομείου. Θα χαρούμε να απαντήσουμε στις ερωτήσεις σας και να σας δείξουμε τον χώρο του οίκου ευγηρίας μας καθώς και το πρόγραμμα ψυχαγωγίας των ηλικιωμένων.

[1] https://www.cdc.gov/nchs/products/databriefs/db379.htm