Γιατί Ξεχνούν οι Ηλικιωμένοι;

Γιατί άραγε ξεχνάμε; Πολύ συχνά συζητάμε για τη μνήμη και την απώλειά της, ιδίως όσον αφορά σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που αντιμετωπίζουν άνοια. Τότε ξαφνικά συνειδητοποιούμε πόσο σημαντική είναι η μνήμη. Οι άνθρωποι με Αλτσχάιμερ δεν μπορούν να θυμηθούν τους οικείους τους αλλά και βασικές λειτουργίες. Είναι σαν να έχουν απωλέσει ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής τους.

Πέρα από παθολογικές καταστάσεις, όμως, όλοι ξεχνάμε καθημερινά. Και αυτό είναι αναμενόμενο. Το μυαλό και η μνήμη μας είναι φτιαγμένα για να ξεχνάμε, αλλιώς απλά δεν θα μπορούσαμε να λειτουργήσουμε.

Μερικές φορές ανησυχούμε επειδή ξεχνάμε—άλλες φορές περισσότερο και άλλες λιγότερο. Αλλά χωρίς τη δυνατότητα να ξεχνάμε, το μυαλό μας θα κατακλυζόταν από πληροφορίες που δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί.

Οι πληροφορίες γίνονται μνήμη

Σκεφτείτε πόσες πληροφορίες παίρνουμε κάθε μέρα. Νέα και ειδήσεις, επικοινωνία με φίλους και συνεργάτες αλλά και πολλές μικρές πληροφορίες όπως τι καιρό κάνει, τι θα φάμε, πότε πρέπει να πάρουμε τα παιδιά από το σχολείο.

Αυτές οι πληροφορίες γίνονται μνήμη. Το πρωί θα σας πει η κόρη σας ότι τελειώνει στις 2.00 το μεσημέρι. Αυτό καταχωρείται στη μνήμη του μυαλού σας για να θυμηθείτε να την πάρετε. Μετά, αποφασίζετε ότι σήμερα θα φάτε κοτόπουλο με λαχανικά. Η πληροφορία θα γίνει μνήμη και θα πάτε να ψωνίσετε τα υλικά βασιζόμενοι στη μνήμη ότι θα φτιάξετε κοτόπουλο με λαχανικά.

Φανταστείτε τώρα όλες τις πληροφορίες που βλέπετε γύρω σας, από το ράδιο και την τηλεόραση μέχρι το Internet και τις καθημερινές συζητήσεις. Τα πάντα είναι πληροφορία: πώς νιώθετε τα ρούχα πάνω σας, πώς σας φάνηκε το πρωινό, τι καιρό κάνει, πόσο ζεστό ήταν το νερό στο μπάνιο…

Το μυαλό απλά δεν μπορεί να διαχειριστεί τόσες πολλές πληροφορίες και να τις κρατήσει σαν μνήμη. Το μυαλό είναι φτιαγμένο να παράσχει γνώση. Μέσα σε έναν ωκεανό από πληροφορίες, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ξεχωρίσει τη σημαντική πληροφορία. Για αυτό επιλέγει να ξεχάσει τον ‘θόρυβο’ και να εστιάσει στην ουσία.

Ξεχνάμε γιατί πρέπει

Το μυαλό διαλέγει τις ουσιαστικές πληροφορίες και τις κρατάει ενώ ξεχνάει τις ανούσιες. Μια πληροφορία για κάποιον μπορεί να είναι σημαντική ενώ η ίδια πληροφορία  μπορεί να είναι ανούσια για κάποιο άλλο. Βάσει της προσωπικότητας και των εκάστοτε αναγκών, το μυαλό «κοσκινίζει» τις πληροφορίες και θυμάται αυτές που θα χρειαστεί.

Αυτός είναι και ο λόγος που θυμόμαστε πιο πρόσφατα πράγματα: το μυαλό μας θεωρεί ότι μας είναι πιο χρήσιμα. Οι πιο πρόσφατες πληροφορίες μπορούν να μας βοηθήσουν καλύτερα να ανταποκριθούμε στις μελλοντικές μας ανάγκες από ό,τι οι πιο παλιές. Έτσι, πράγματα που δεν τα χρειαζόμαστε πια τα ξεχνάμε.

Με τον χρόνο, οι πιο παλιές μνήμες μπαίνουν στη λήθη γιατί δεν τις χρειαζόμαστε τόσο πολύ στην καθημερινότητα. Τα γερμανικά που μάθατε στο σχολείο πριν 20 χρόνια, αν δεν τα χρησιμοποιείτε πια, το μυαλό σιγά σιγά τα θεωρεί ανούσια και τα ξεχνάει. Αυτή η γνώση μπαίνει σε ένα «κουτί» στο μυαλό.

Το κάθε κουτί έχει ένα «κλειδί». Αν μετακομίσετε στη Γερμανία και χρειαστείτε τα γερμανικά που μάθατε στα 15 σας, το μυαλό θα «ξεκλειδώσει» το κουτί και σιγά-σιγά θα θυμηθείτε τα γερμανικά.

Μελέτες πιθανολογούν ότι το Αλτσχάιμερ συμβαίνει όταν ο άνθρωπος δεν μπορεί να βρει το κλειδί για να ξεκλειδώσει τα κουτιά με τις παλιές αναμνήσεις.  Οι νευρώνες που διαθέτουν το κλειδί αδρανοποιούνται για κάποιο λόγο και έτσι δεν έχουμε πια πρόσβαση σε αυτές τις μνήμες και τις πληροφορίες—αν και παραμένουν αποθηκευμένες στο μυαλό μας.

Μνήμη και ηλικία

Είναι λογικό όσο μεγαλώνουμε να έχουμε δυσκολία στο να ανακτάμε μνήμες και πληροφορίες. Ξέρουμε το «κουτί» με τις μνήμες, έχουμε και το «κλειδί» αλλά μας παίρνει λίγο χρόνο παραπάνω για να ξεκλειδώσουμε και να διαχειριστούμε τη μνήμη.

Για αυτό και μπορεί ένας ηλικιωμένος να κάνει λίγα δευτερόλεπτα για να θυμηθεί το όνομα του γείτονά του στο προηγούμενο σπίτι. Η διαφορά με το Αλτσχάιμερ είναι ότι εν τέλει θα το θυμηθεί, ενώ κάποιος με άνοια δεν θα καταφέρει να ανακτήσει τη μνήμη.

Κατηγορίες μνήμης

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες μνήμης. Το ενδιαφέρον είναι ότι η κάθε κατηγορία φαίνεται να αποθηκεύεται και να επεξεργάζεται διαφορετικά από τον εγκέφαλο.

Επεισοδιακή μνήμη

Για παράδειγμα, έχουμε ένα είδος μνήμης που λέγεται επεισοδιακή μνήμη. Αυτή αναφέρεται σε πράγματα που συνέβησαν στο παρελθόν: πότε πήγατε διακοπές στη Πάρο, πότε αρχίσατε δουλειά στο γραφείο κτλ.

Εργασιακή μνήμη

Η εργασιακή μνήμη μάς επιτρέπει να μάθουμε κάτι και σε μικρό χρονικό διάστημα να το θυμηθούμε και να το κάνουμε. Για παράδειγμα, σκεφτόμαστε τι πρέπει να ψωνίσουμε από το σουπερμάρκετ και πηγαίνουμε χωρίς λίστα να τα πάρουμε. Ή να δούμε ένα νούμερο τηλεφώνου και να το πληκτρολογήσουμε από μνήμης.

Η διάρκειά της είναι πολύ μικρότερη από αυτή της επεισοδιακής μνήμης.

Μελλοντική μνήμη

Ένα άλλου είδους μνήμης είναι η μελλοντική μνήμη, που αφορά πράγματα που πρέπει να θυμηθούμε να κάνουμε στο μέλλον: πρέπει να περάσουμε από το καθαριστήριο να πάρουμε τα ρούχα ή πρέπει να μιλήσουμε με το συνεργάτη μου για τη δουλειά μας.

Διαδικαστική μνήμη

Ένας ακόμα τύπος μνήμης είναι η διαδικαστική μνήμη, που μας βοηθάει να μάθουμε νέες δεξιότητες. Αν θέλει κάποιος να μάθει να παίζει πιάνο, τένις ή να ζωγραφίζει, χρειάζεται τη διαδικαστική μνήμη. Κάθε φορά που θα θέλει να παίξει πιάνο, θα θυμάται πού είναι οι νότες και σιγά σιγά θα τις βρίσκει χωρίς να χρειάζεται να ανακτήσει ενεργά τη συγκεκριμένη μνήμη.

Η μνήμη ελαττώνεται με την ηλικία

Δυστυχώς, με την ηλικία, οι άνθρωποι δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε ή να επεξεργαστούμε πληροφορίες που είναι ήδη στη μνήμη μας.

Έτσι, η μάθηση μιας νέα τέχνης ή δεξιότητας παίρνει περισσότερο χρόνο. Πιο δύσκολα θα μάθει πιάνο ένας 70άρης από ένα 15χρόνο.

Η δυνατότητα να θυμηθούμε να κάνουμε κάτι στο μέλλον επίσης μειώνεται—χωρίς όμως να εξαφανίζεται. Μπορεί να ξεχάσουμε ένα ραντεβού ή να μην ποτίσουμε τις γλάστρες του γείτονα που λείπει διακοπές, αν και του το υποσχεθήκαμε.

Στους ηλικιωμένους, η εργασιακή μνήμη είναι πιο αργή και όχι πάντα αποτελεσματική. Ταυτόχρονα μειώνεται και η επεισοδιακή μνήμη, κυρίως για πράγματα που έγιναν πιο πρόσφατα.

Η μνήμη μας κάνει αυτό που είμαστε

Η απώλεια της μνήμης είναι κάτι που τρομοκρατεί τους περισσότερους ανθρώπους—νέους και ηλικιωμένους. Η μνήμη είναι καίριο τμήμα της ταυτότητάς μας. Κυριολεκτικά μας κάνει αυτούς που είμαστε.

Πέρα από το γεγονός ότι η μνήμη είναι το σύνολο των βιωμάτων μας, όταν ξεχνάμε είναι σαν να εξαφανίζεται η ύπαρξή μας. Για αυτό η άνοια και το Αλτσχάιμερ είναι τόσο επώδυνες ασθένειες—επειδή αφαιρούν από τον άνθρωπο ένα τεράστιο κομμάτι του εαυτού του. Είναι εξίσου επώδυνες και για τους οικείους τους, που βλέπουν να χάνεται μπροστά στα μάτια τους ο άνθρωπός τους όπως τον ήξεραν.

Ο οίκος ευγηρίας Ηράκλειος

Στη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων Ηράκλειος δεχόμαστε και ανθρώπους με άνοια και Αλτσχάιμερ. Τους φροντίζουμε και τους κάνουμε να αισθάνονται άνετα και ασφαλείς. Για το σκοπό αυτό, εξασφαλίζουμε την ιδανική διατροφή στους ηλικιωμένους μας και παρακολουθούμε συνεχώς την υγεία των φιλοξενουμένων μας.

Δείτε πόσο κοστίζει ένας οίκος ευγηρίας σε σχέση με τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου στο σπίτι και επικοινωνήστε μαζί μας online ή στο 210 28 46 000 για να δούμε πώς μπορεί η μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων Ηράκλειος να βοηθήσει εσάς και τους ανθρώπους σας!