Τι Επηρεάζει την Αίσθηση Μοναξιάς στους Ηλικιωμένους;

Η μοναξιά αναδεικνύεται ως βασικό αίσθημα των ηλικιωμένων. Πολλοί μεγάλοι άνθρωποι ζουν με τη μοναξιά τους και βιώνουν μια ζωή χωρίς παρέα, αγάπη και υποστήριξη. Αυτό έχει επέκταση σε πολλές άλλες πλευρές της ζωής τους και επηρεάζει και τη φυσική τους υγεία.

Πολλές έρευνες έχουν εστιάσει στη μοναξιά και τι την προκαλεί, ιδίως όσον αφορά στους ηλικιωμένους. Μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας [1] προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τι οδηγεί τους ηλικιωμένους στη μοναξιά.

Τα ευρήματα είναι ενδιαφέροντα αλλά και σημαντικά για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι βλέπουμε μια συνέχεια μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της τρίτης ηλικίας: βιώματα της παιδικής ηλικίας έχουν αντίκτυπο πολλά χρόνια αργότερα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Η μοναξιά έχει δείξει ότι συνδέεται με την κατάθλιψη και άνοια στους ηλικιωμένους αλλά και προβλήματα φυσικής φύσης όπως διαβήτης, έλλειψη άσκησης, καρδιακά νοσήματα και εγκεφαλικά. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σχεδόν το 10% των άνω των 65 δηλώνουν ότι βιώνουν μοναξιά.

Η σχέση παιδικής ηλικίας και μοναξιάς

Η έρευνα έδειξε ότι παιδιά που βίωσαν δύσκολη παιδική ηλικία είχαν περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν μοναξιά όταν μεγαλώσουν. Ως δύσκολη παιδική ηλικία χαρακτηρίζεται η κακή υγεία, η κακοποίηση, η έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς αλλά και , οικονομική δυσπραγία.

Οι ερευνητές αποδίδουν αυτή τη σχέση στο ότι τα παιδιά που βιώνουν δύσκολη παιδική ηλικία και δεν αναπτύσσουν κοινωνικές ικανότητες, είναι πιο ντροπαλά και παίρνουν λιγότερες πρωτοβουλίες. Έχουν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και βάζουν λιγότερους στόχους για το μέλλον τους. Όλες αυτές οι παράμετροι φαίνεται να επηρεάζουν αυτούς τους ανθρώπους αρκετά χρόνια μετά και να τους οδηγούν, πιθανώς, σε αίσθημα μοναξιάς.

Ένας άνθρωπος που διστάζει να μιλήσει με άλλους ή δεν έχει την αυτοπεποίθηση να βρει παρέες είναι πιο πιθανόν να βιώσει μοναξιά όταν μεγαλώσει.

Η μοναξιά είναι γυναικεία υπόθεση

Λόγω της μακροβιότητας των γυναικών, περισσότερες γυναίκες μένουν χήρες και βιώνουν την μοναξιά. Αν και η διαφορά μεταξύ αντρών και γυναικών δεν είναι τεράστια, οι γυναίκες είναι συνήθως αυτές που μένουν μόνες τα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Αν δεν έχουν έναν ευρύ κοινωνικό και οικογενειακό κύκλο να τις υποστηρίξει, αυτές οι γυναίκες είναι πιθανό να βιώσουν τη μοναξιά.

Η εργασία μειώνει το αίσθημα μοναξιάς

Οι άνθρωποι που δουλεύουν νιώθουν λιγότερη μοναξιά. Η εναλλαγή μεταξύ σπιτιού και δουλειάς, η συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους αλλά και οι φιλικές σχέσεις με συνεργάτες βοηθούν στην εδραίωση μιας κοινωνικής επικοινωνίας και σχέσης.

Ακόμα και μετά την συνταξιοδότηση, αυτοί οι άνθρωποι συχνά διατηρούν κοινωνικές σχέσεις με τους συνεργάτες τους και τους συναδέλφους τους.  Στις περισσότερες περιπτώσεις, μια ολόκληρη φουρνιά εργαζομένων παίρνει σύνταξη ταυτόχρονα, οπότε αυτοί οι άνθρωποι ξανασυναντιώνται  σε μια καινούρια φάση της ζωής τους.

Σε αντιδιαστολή, όσοι δεν δουλεύουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν μοναξιά αν δεν έχουν αναπτύξει ισχυρές κοινωνικές σχέσεις με την οικογένεια, φίλους, γείτονες και άλλους ανθρώπους.

Κακή φυσική υγεία

Μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που έχουν κακή φυσική κατάσταση βιώνουν μοναξιά. Πόνοι στις αρθρώσεις, προβλήματα καρδιάς ή άλλα θέματα υγείας μειώνουν την κινητικότητα των ανθρώπων και τους περιορίζουν σε πολλά επίπεδα.

Αυτοί οι άνθρωποι περνούν μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα υγείας τους: για παράδειγμα, πηγαίνουν πιο συχνά στο γιατρό, πηγαίνουν για εξετάσεις και δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα. Όλα αυτά αναπόφευκτα μειώνουν την κοινωνικότητά τους.

Επίσης, η κακή υγεία οδηγεί σε κακή ψυχολογία, η οποία οδηγεί με τη σειρά της σε μοναξιά. Ένας άνθρωπος που πονάει ή δεν νιώθει καλά συχνά βιώνει κατάθλιψη ή έστω μειωμένη διάθεση για κοινωνικές σχέσεις.

Γνώση υπολογιστών

Όσοι άνθρωποι της τρίτης ηλικία ασχολούνται με τον υπολογιστή, έστω σε βασικό επίπεδο, νιώθουν λιγότερη μοναξιά σε σχέση με όσους απέχουν.

Η χρήση του Internet βοηθάει τους ανθρώπους να επικοινωνούν με την οικογένεια, τα εγγόνια και τους φίλους τους. Αυτό ήταν σωτήριο κατά τη διάρκεια της καραντίνας όπου οι ηλικιωμένοι δεν μπορούσαν, εκ των πραγμάτων, να δουν τους δικούς τους.

Η αίσθηση ότι υπάρχει ζωή και επικοινωνία ακόμα και σε ψηφιακό επίπεδο είναι παρήγορη και αναπτύσσει την κοινωνικότητα των ανθρώπων.

Κοινωνικές επαφές

Η κοινωνικοποίηση δεν αφορά μόνο με την οικογένεια ή τους φίλους. Αντίθετα, μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Άνθρωποι που είναι κοινωνικά ενεργοί βιώνουν λιγότερη μοναξιά. Για παράδειγμα, όσοι κάνουν τις εξωτερικές τους δουλειές (μανάβη, εφημερίδες, σούπερ μάρκετ) έχουν μια βασική επικοινωνία με άλλους ανθρώπους, κι ας μην είναι φίλοι.

Άνθρωποι που εργάζονται φιλανθρωπικά ή που έχουν άλλους είδους κοινωνικές σχέσεις επίσης βιώνουν λιγότερη μοναξιά.

Η προσωπικότητα των ανθρώπων

Η μελέτη βρήκε ότι η μοναξιά είναι και θέμα προσωπικότητας. Εξωστρεφείς άνθρωποι βρίσκουν πιο εύκολα παρέες σε σχέση με πιο εσωστρεφείς ανθρώπους, όπως είναι φυσικό. Αγχωτικοί και νευρωτικοί άνθρωποι φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στην μοναξιά σε μεγαλύτερη ηλικία.

Ευρήματα που μας κάνουν να σκεφτούμε

Προφανώς και δεν μπορούμε να αλλάξουμε την προσωπικότητα των ανθρώπων. Η κοινωνία και το κράτος, όμως, μπορούν να βελτιώσουν άλλες παραμέτρους για καλύτερη ποιότητα ζωής των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας.

Ένα καλό σύστημα υγείας που στέκεται δίπλα στον ασθενή και καλύπτει την παρεχόμενη ψυχική υγεία μπορεί να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να είναι πιο ευέλικτοι στη ζωή τους και πιο ευτυχισμένοι.

Μια—έστω και βασική—γνώση υπολογιστών μπορεί να δώσει διέξοδο σε ανθρώπους που ζουν μόνοι ή αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα.

Η δυνατότητα να δώσουμε περισσότερες επαγγελματικές διεξόδους στους ηλικιωμένους τούς δίνει σκοπό στη ζωή. Αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτική εργασία, αλλά ευέλικτες επαγγελματικές δυνατότητες που να σέβονται τις ικανότητες και δυνατότητες των μεγαλύτερων ανθρώπων.

Επίσης, ας προσέξουμε την υγεία και την ποιότητα ζωής των παιδιών μας γιατί αυτό έχει αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της ζωής τους—ακόμα και στα γεράματά τους.

Τέλος, πολύ σημαντικό είναι ότι η διαμονή σε μία Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων μπορεί να μειώσει τη μοναξιά στους ηλικιωμένους χάρη στην καθημερινή επαφή με τους άλλους ενοίκους αλλά και με το προσωπικό.

Δείτε τις τιμές του οίκου ευγηρίας, επικοινωνήστε με τον Ηράκλειο online ή καλέστε μας στο 210 2846 000 για να συζητήσουμε την καλύτερη φροντίδα για τον αγαπημένο σας. Είμαστε πίσω από το σταθμό ΗΣΑΠ Ηρακλείου και θα χαρούμε να σας ξεναγήσουμε στις εγκαταστάσεις μας!

Παραπομπές

[1] https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0267562