Από τι πεθαίνουν οι άνθρωποι με άνοια;
Ελάχιστοι άνθρωποι πεθαίνουν από την ίδια την άνοια ή το Αλτσχάιμερ. Συνήθως, τα αίτια εντοπίζονται σε παθήσεις ή προβλήματα που προκύπτουν από την άνοια.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η άνοια από μόνη της είναι η αιτία θανάτου, όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η άνοια δεν σκοτώνει απευθείας, αλλά καθώς προχωρά, προκαλεί βαθμιαία εξασθένηση του οργανισμού και απώλεια βασικών λειτουργιών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση, όπως η κατάποση, η διατροφή και η καθαριότητα.
Αυτές οι αλλαγές δημιουργούν συνθήκες που καθιστούν τον οργανισμό ευάλωτο σε σοβαρές επιπλοκές. Οπότε οι άνθρωποι με άνοια πεθαίνουν από την ανικανότητα του εγκεφάλου τους να λειτουργήσει σωστά και συνετά. Για παράδειγμα, ξεχνάνε να φάνε ή δεν μπορούν να καταλάβουν πώς να σκουπιστούν στην τουαλέτα. Αυτές η γνωστική ανικανότητα οδηγεί σε μολύνσεις και αρρώστιες.
1. Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος
Η πνευμονία αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου σε άτομα με προχωρημένη άνοια – σχεδόν το 50% των ανθρώπων με άνοια που νοσηλεύονται πεθαίνουν από πνευμονία. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, επηρεάζεται το κέντρο κατάποσης στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα τα άτομα να χάνουν σταδιακά τη δυνατότητα να καταπίνουν αποτελεσματικά. Αυτό οδηγεί σε εισροφητική πνευμονία, όπου τρόφιμα, υγρά ή σάλιο εισέρχονται στους πνεύμονες αντί για το στομάχι. Αυτά τα ξένα σώματα προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού και πνευμονία.
Επιπλέον, η μειωμένη κινητικότητα και το γεγονός ότι πολλά άτομα με άνοια περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας ξαπλωμένα, κάτι που ευνοεί τη συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες. Το πρόβλημα αυξάνεται επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων με άνοια είναι συνήθως εξασθενημένο. Ο οργανισμός είναι ανίκανος να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις λοιμώξεις, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί στο θάνατο.
2. Προβλήματα κατάποσης και υποσιτισμός
Στα τελικά στάδια της άνοιας, η δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση) γίνεται σοβαρό πρόβλημα. Τα άτομα ξεχνούν πώς να μασούν, χάνουν το αντανακλαστικό της κατάποσης και μπορεί να μην αναγνωρίζουν καν την τροφή, οδηγώντας σε σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Οι άνθρωποι με άνοια δεν τρώνε και δεν πίνουν σωστά γιατί το μυαλό ξεχνάει να στείλει τις σωστές εντολές στους μύες. Ο υποσιτισμός και η αφυδάτωση που προκύπτουν εξασθενούν περαιτέρω τον οργανισμό, μειώνουν τη μυϊκή μάζα και καταστρέφουν την ικανότητα του σώματος να επουλώνει πληγές ή να αντιμετωπίζει λοιμώξεις.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: η αδυναμία οδηγεί σε περισσότερη ακινησία, που με τη σειρά της επιδεινώνει την κατάσταση της υγείας.
3. Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού είναι εξαιρετικά συχνές σε άτομα με άνοια, ιδίως σε εκείνα που χρησιμοποιούν πάνες λόγω ακράτειας.
Η απώλεια του ελέγχου της ούρησης, σε συνδυασμό με την αδυναμία του ατόμου να επικοινωνήσει ότι αισθάνεται δυσφορία ή πόνο, σημαίνει ότι οι λοιμώξεις συχνά δεν εντοπίζονται έγκαιρα. Αν το μυαλό δεν καταλαβαίνει, πώς θα ενημερώσει ο ηλικιωμένος ότι πονάει ή ότι δυσκολεύεται στην ούρηση;
Η παρατεταμένη καθιστική ή κατάκοιτη θέση, η ανεπαρκής υγιεινή και η μειωμένη πρόσληψη υγρών που οδηγεί σε συμπυκνωμένα ούρα, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για ουρολοιμώξεις. Αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, οι λοιμώξεις του ουροποιητικού μπορούν να εξελιχθούν σε σήψη, μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση όπου η λοίμωξη εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον οργανισμό.
4. Καρδιαγγειακά προβλήματα
Η άνοια και ιδίως η αγγειακή άνοια συνδέεται στενά με καρδιαγγειακά προβλήματα. Η παρατεταμένη ακινησία αυξάνει τον κίνδυνο για θρομβώσεις, ενώ ο υποσιτισμός και η αφυδάτωση επιβαρύνουν την καρδιακή λειτουργία.
Πολλά άτομα με άνοια είχαν ήδη υποκείμενα καρδιαγγειακά προβλήματα πριν την εμφάνιση της άνοιας, τα οποία επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Ας θυμηθούμε ότι σχεδόν 1 στους 2 ηλικιωμένους έχουν καρδιακές παθήσεις όπως υπέρταση, ενώ 1 στους 4 θα αποκτήσει καρδιακή ανεπάρκεια στη διάρκεια της ζωής του. Οπότε αν σε αυτά τα ποσοστά προστεθεί η άνοια, τότε η λειτουργία της καρδιάς επιβαρύνεται σημαντικά.
Το άγχος που προκαλεί η νόσος, η ανεπαρκής άσκηση, οι διαταραχές του ύπνου και η αδυναμία λήψης φαρμάκων με σωστό τρόπο, όλα συμβάλλουν στην επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος. Καρδιακή ανακοπή, εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια είναι συχνές αιτίες θανάτου για ανθρώπους με άνοια ή Αλτσχάιμερ.
5. Πτώσεις και τραυματισμοί
Καθώς η άνοια προχωρά, επηρεάζεται η ικανότητα συντονισμού, ισορροπίας και χωρικού προσανατολισμού.
Επειδή το μυαλό δεν λειτουργεί σωστά, οι ηλικιωμένοι μπορεί να μην αναγνωρίζουν κινδύνους, να ξεχνούν πώς να περπατούν σωστά ή να γίνονται ασταθείς λόγω μυϊκής αδυναμίας. Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες, καθώς μπορούν να προκαλέσουν κατάγματα ισχίου, που συχνά σηματοδοτούν την αρχή μιας ταχείας επιδείνωσης της υγείας.
Ένα κάταγμα ισχίου μπορεί να καταστήσει το άτομο εντελώς κατάκοιτο. Η ακινησία αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο για πνευμονία, κατακλίσεις και θρομβώσεις. Έτσι γίνεται ένας φαύλος κύκλος ακινησίας και προβλημάτων υγείας που εν τέλει μπορεί να γίνουν αιτίες θανάτου.
6. Κατακλίσεις (πληγές από πίεση)
Τα άτομα με προχωρημένη άνοια που είναι κατάκοιτα ή περιορίζονται σε καρέκλα για μεγάλο χρονικό διάστημα αναπτύσσουν συχνά κατακλίσεις. Πρόκειται για πληγές που δημιουργούνται από την παρατεταμένη πίεση σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως οι γλουτοί, οι φτέρνες και οι αγκώνες.
Ο υποσιτισμός, η αφυδάτωση και η κακή κυκλοφορία του αίματος κάνουν το δέρμα ευαίσθητο και επιρρεπές σε βλάβες. Οι κατακλίσεις, εκτός από τον έντονο πόνο που προκαλούν, μπορούν να μολυνθούν και να προκαλέσουν οστεομυελίτιδα. Οι άνθρωποι με άνοια συχνά παθαίνουν λοιμώξεις από τις κατακλίσεις οι οποίες εξελίσσονται σε σήψη.
Προληπτικά μέτρα και η σημασία της φροντίδας
Πολλές από αυτές τις επιπλοκές είναι δύσκολο να αποτραπούν εντελώς στα προχωρημένα στάδια της άνοιας. Υπάρχουν όμως και κάποια μέτρα που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής:
- Μπορούμε να βελτιώσουμε και να παρακολουθούμε την κατάποση και να προετοιμάζουμε τροφές με την κατάλληλη υφή, όπως για παράδειγμα, πολτοποιημένες. Καλό είναι επίσης να προσέχουμε τη στοματική υγιεινή.
- Αν ο ηλικιωμένος είναι κατάκοιτος, προσέχουμε τη στάση του σώματος και αν μπορούμε, κάνουμε τακτική φυσιοθεραπεία για την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος και την πρόληψη θρομβώσεων.
- Επειδή ο άνθρωπος με Αλτσχάιμερ δεν μπορεί να μας ενημερώσει, παρακολουθούμε και προσέχουμε για συμπτώματα λοίμωξης (όπως πυρετός, αλλαγή στη συμπεριφορά, δύσπνοια). Η άμεση ιατρική παρέμβαση μπορεί να σώσει ζωές.
- Αν ο ηλικιωμένος περπατάει, μειώνουμε τους κινδύνους και δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον. Αφαιρούμε μικρο-αντικείμενα από το πάτωμα όπως χαλάκια, μικρά τραπεζάκια και άλλα αντικείμενα. Βάζουμε κιγκλιδώματα και επαρκή φωτισμό για να μειώσουμε τον κίνδυνο πτώσεων.
Φροντίδα για Καλύτερη Ζωή με Άνοια
Η άνοια είναι μια νόσος που επηρεάζει όχι μόνο το άτομο που πάσχει, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια.
Οι φροντιστές και η οικογένεια ενός ηλικιωμένου με άνοια πρέπει να έχουν εικόνα των πραγματικών αιτιών θανάτου σε άτομα με άνοια για να είναι προετοιμασμένοι και να αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια. Έτσι μπορούν να παρέχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα και τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τον ηλικιωμένο.
Μερικές φορές ξεχνάμε πόσο σημαντικό είναι το μυαλό στη λειτουργία όλου του σώματος. Μόλις ο εγκέφαλος αρχίσει να δυσλειτουργεί, τότε τα αποτελέσματα γίνονται εμφανή σχεδόν παντού. Ακόμα δεν έχουμε βρει τρόπο να σταματήσουμε την κατάπτωση της γνωστικής λειτουργίας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε ενημερωμένοι για να μπορέσουμε να προσφέρουμε τη σωστή φροντίδα σε έναν ηλικιωμένο με άνοια. Αν αυτό είναι δύσκολο ή αδύνατο, τότε ίσως η λύση μιας μονάδας φροντίδας να είναι η κατάλληλη.
Επικοινωνήστε με τον Ηράκλειο online, καλέστε μας στο 210 28 46 000 ή επισκεφθείτε μας πίσω από το σταθμό ΗΣΑΠ Ηρακλείου. Θα χαρούμε να σας ξεναγήσουμε στους χώρους μας και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για εσάς!