Πόσο χρονών είμαι; Πόσο χρονών νιώθω;
Ένας 60άρης σήμερα δεν έχει καμία σχέση με έναν εξηντάρη του 1950. Οι άνθρωποι δείχνουν πιο νέοι και νιώθουν πιο και αυτό φαίνεται σε έρευνες. Για πολλούς ανθρώπους, η χρονολογική τους ηλικία δεν έχει καμία σχέση με το πώς νιώθουν για τα χρόνια τους. Υπάρχει ένα χάσμα το οποίο μας δείχνει ότι η λέξη ‘ηλικία’ έχει και μια υποκειμενική ανάγνωση.
Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα έρευνα, οι νεότεροι (άνθρωποι γύρω στα 25) θέλουν να είναι και νιώθουν μεγαλύτεροι. Αυτή η τάση βαίνει μειούμενη μέχρι την ηλικία των 40, όπου κανείς δεν θέλει να νιώθει μεγαλύτερος. Από τα 40 και μετά, όσοι συμμετείχαν στην έρευνα εμφανίζονται να νιώθουν τουλάχιστον 20% νεότεροι από όσο πραγματικά είναι. Άρα ένας 60άρης νιώθει 48 χρόνων μέσα του.
Γιατί όμως υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση ανάμεσα στο πόσο χρονών είμαστε και πόσο χρονών νιώθουμε;
Υπάρχει μια κουλτούρα νεότητας
Ας το παραδεχτούμε: υπάρχει μια γενικότερη κουλτούρα νεότητας στην κοινωνία μας και αυτή είναι εμφανής παντού. Ιδίως οι γυναίκες είναι συνέχεια αντιμέτωπες με την ηλικία τους, και έτσι έχουν αντι-γηραντικές κρέμες και φροντίδες για να τις κάνουν να νιώσουν και να δείχνουν νεότερες. Σε μικρότερο βαθμό, την ίδια πίεση νιώθουν και οι άντρες.
Τα γεράματα συνδυάζονται στο μυαλό των ανθρώπων με δυσκολίες, πόνο και αρρώστιες, οπότε φυσικό είναι κανείς να μην θέλει να βιώσει τις μεγάλες ηλικίες με αυτόν τον τρόπο. Όλοι προσπαθούν να σπρώξουν όσο πιο πέρα γίνεται τα γεράματα, όχι τόσο την ίδια την ημερολογιακή ηλικία όσο την αίσθηση που έχουν ότι μεγαλώνουν.
Καλύτερη υγεία και συνθήκες διαβίωσης
Υπάρχουν κάποιες βασικές αρχές που μας βοηθούν να μένουμε νεότεροι. Για παράδειγμα, πολύ λιγότεροι άνθρωποι καπνίζουν: στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1965 το 42% των ενηλίκων κάπνιζε ενώ σήμερα μόνο το 12% καπνίζει. Ακόμα και στην Ελλάδα, μόνο το 29% των ενηλίκων καπνίζει – ποσοστό που παραμένει μεν μεγάλο αλλά έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες.
Οι συνθήκες διαβίωσης βοηθάνε το ανθρώπινο σώμα να δείχνει και να νιώθει νεότερο. Λιγότεροι άνθρωποι κάνουν κουραστικές και σωματικά δύσκολες δουλειές ενώ όλο και λιγότεροι είναι αγρότες ή κάνουν χειρονακτικές εργασίες. Αυτά τα επαγγέλματα φθείρουν το σώμα λόγω της δυσκολίας τους και της συνεχούς παραμονής στον ήλιο ή σε κακές συνθήκες.
Να σημειώσουμε επίσης ότι το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 50 χρόνια και στην Ελλάδα βρίσκεται γύρω στα 81 έτη. Πώς να νιώσει κάποιος 65χρόνος γέρος όταν έχει 15 χρόνια ζωής μπροστά του;
Η καλή υγεία και η ενεργή ζωή είναι τα βασικά στοιχεία που κάνουν έναν μεσήλικα ή έναν ηλικιωμένο να νιώθει νεότερος. Αρκετά προβλήματα υγείας μειώνουν την δραστηριότητα και την όρεξη για ζωή των ανθρώπων. Όσο ζούμε καλύτερα, τόσο πιο νέοι νιώθουμε.
Όλα τα κάνουμε πιο αργά
Σπουδάζουμε περισσότερο, αρχίζουν την δουλειά αργότερα και κάνουμε παιδιά αρκετά μεγάλοι. Αυτές είναι οι συνηθισμένες συνθήκες στη χώρα μας και σε πολλές άλλες Δυτικές χώρες. Οι νέοι δυσκολεύονται να βρουν μια δουλειά που να ανταποκρίνεται στα προσόντα τους. Μαζί με το κόστος ζωής, όλα πηγαίνουν πιο πίσω. Για αυτό και είναι όλο και πιο σύνηθες να υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν παιδιά στα 40 τους. Τι σημαίνει αυτό; Ότι θέλουν να είναι και να νιώθουν νεότεροι για να μπορούν να φροντίζουν και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών τους.
Ένας νέος που ζει την επαγγελματική του σταδιοδρομία από τα 35 και μετά, θα χρειαστεί να δουλέψει μέχρι τουλάχιστον τα 65 (και μπορεί και παραπάνω). Ξαφνικά, αυτή η ηλικία δεν φαντάζει τόσο μεγάλη.
Αλλαγή νοοτροπίας
Τα χρόνια έχουν αλλάξει και η νοοτροπία έχει αλλάξει. Οι άνθρωποι φροντίζουν τον εαυτό τους και κάνουν πράγματα που οι προηγούμενες γενιές ούτε που θα τολμούσαν. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας κάνουν γυμναστική, βγαίνουν με παρέες, πηγαίνουν ταξίδια και δεν νιώθουν παραγκωνισμένοι μόλις πάρουν σύνταξη.
Είμαστε επίσης όλο και πιο ενήμεροι για την σωματική και ψυχική υγεία. Οι ηλικιωμένοι διαβάζουν και ενημερώνονται για το πώς πρέπει να φροντίζουν τον εαυτό τους. Δεν κάθονται αλλά μένουν ενεργοί, διαβάζουν και κρατάνε το μυαλό τους σε εγρήγορση και φροντίζουν τον εαυτό τους. Υπάρχουν και τόσο πολλά ερεθίσματα όπως το Internet, ταινίες, σειρές, βιβλία, σεμινάρια και ενδιαφέρονται που είναι σχετικά εύκολο για κάποιον να βρει κάτι που του αρέσει και δεν βαριέται.
Όλες αυτές οι προσπάθειες συμβάλλουν στο να μένει και να νιώθει κάποιος νεότερος σε σχέση με το τι γράφει η ταυτότητα του.
Και κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία
Ίσως να υπάρχει μια τάση υπερβολής στις κοινωνίες μας. Είναι ενδιαφέρον ότι σε πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής, η διαφορά μεταξύ ημερολογιακής και υποκειμενικής ηλικίας είναι μικρή. Αυτό ίσως να έχει να κάνει με το πώς αυτές οι κοινωνίες αντιλαμβάνονται το γήρας, όπου αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους με περισσότερο σεβασμό και θαυμασμό.
Η υποκειμενική αντίληψη της ηλικίας μας καθοδηγεί τις αποφάσεις μας όσον αφορά στην κοινωνική ζωή, στην φροντίδα του σώματος και τον ρουχισμό, καθώς και στις δραστηριότητες που επιλέγουμε. Για αυτό και πολύ συχνά βλέπουμε στα ίδια καταστήματα ρουχισμού όλες τις ηλικίες, από εφήβους μέχρι μεσήλικες. Ο μεσήλικας νιώθει πολύ νεότερος από αυτό που είναι και δεν διστάζει να ψωνίσει εκεί που συχνάζει ο 17χρόνος.
Η υποκειμενική ηλικία είναι απελευθερωτική
Γιατί πρέπει μια 80χρόνη να κάθεται σπίτι και να πλέκει; Γιατί πρέπει ο 60χρόνος να πηγαίνει στο καφενείο;
Η υποκειμενική ηλικία μας απελευθερώνει από την ηλικία της ταυτότητας μας αλλά και από προκαταλήψεις. Όσο ωριμάζουν οι κοινωνίες, δίνουν περισσότερη ελευθερία σε όλους τους ανθρώπους να επιλέγουν πώς νιώθουν και τι θέλουν από τη ζωή.
Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έχουν την εμπειρία της ζωής και βιώνουν το υπόλοιπο που τους μένει με περισσότερη λαχτάρα και όρεξη. Συνήθως είναι πιο ευτυχισμένοι από τους νεότερούς τους: από τα 45 και μετά, όπου εκεί οι άνθρωποι βιώνουν την λιγότερη ευτυχισμένη φάση της ζωής του, η αίσθηση χαράς και ευτυχίας αυξάνεται σημαντικά μέχρι τα 90.
Με μια νέα και διαφορετική ματιά σε σχέση με προηγούμενες γενιές, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι νιώθουν και δείχνουν πιο νέοι. Απελευθερώνονται από ‘πρέπει’ και υποχρεώσεις και ζουν τη ζωή τους όπως θέλουν και όχι όπως είναι. Είναι μεγάλη πρόοδος και μια αισιόδοξη ματιά στο πώς πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την τρίτη ηλικία, είτε τη βιώνουμε είτε βαδίζουμε προς αυτή.